สัมภาษณ์ “มิหมี” อรนุช เลิศสุวรรณกิจ co-founder แห่ง Techsauce Media ผู้หญิงเก่งของวงการ Startup ไทย ถึงมุมองบทบาทผู้หญิงต่อวงการ tech startup พัฒนาการของ tech startup ในประเทศไทย ข้อเสนอแนะต่อ tech startup และเป้าหมายของ Techsauce Media
- เริ่มทำ startup ตั้งแต่เมื่อไหร่ ทำไมถึงมาทำได้ ทำ startup อะไรบ้าง
เริ่มมาได้ประมาณ 5 ปีแล้วค่ะ ส่วนตัวเป็นคนที่อยากทำตามสิ่งที่ตัวเองรัก และชอบ เลยรวมตัวกับเพื่อนๆ ที่มี passion และความชอบคล้ายๆ กัน โดยช่วงแรกๆ ยังทำคู่กับงานประจำ แล้วก็ตัดสินใจออกจากบริษัทใหญ่ มาทำธุรกิจกับเพื่อนๆ ตอนนี้หลักๆ ก็ดูแล Thumbsup Techsauce และเป็นพาร์ทเนอร์ดูเรื่อง Product Development ให้กับทาง Computerlogy
tech startup ecosystem ไทยกำลังได้รับความสนใจ จริงๆ ไทยเองมี tech startup แต่ไม่ได้นิยามว่ามันคือ tech startup ชัดเจน คำนี้เพิ่งมาเด่นชัดช่วง 3-4 หลังนี้ จากผู้สนับสนุนใน ecosystem ย้อนไปเมื่อสัก 5 ปีก่อน เรายังไม่เห็นสื่อไทยที่พูดถึงเรื่องนี้หรือสนับสนุนโดยตรง แต่ในต่างประเทศ อาทิ Tech Crunch หรือในภูมิภาคนี้ก็มี Tech in Asia และ e27 มีเรื่องราวที่เป็นข่าวของ startup ของแต่ละประเทศ แต่ในไทยขาดคนที่จะช่วยในการผลักดันให้ startup ไทยเป็นที่รู้จักมากขึ้น อีกมุมคือ ความรู้ในต่างประเทศที่สามารถนำมาถ่ายทอดความรู้ให้คนในประเทศได้ เลยคิดกันกับเพื่อนๆ ในทีมว่าเราน่าจะนำเสนอเนื้อหาด้านนี้นะ ในขณะนั้นยังทำอยู่ในนามของ thumbsup และปัจจุบันแยกออกมาเป็นอีกแบรนด์คือ techsauce เพื่อเป็นมีเดียแพลตฟอร์มกลางที่สนับสนุนวงการธุรกิจ Tech startup โดยแบ่งเป็น platform for online community [ตัวเว็บไซต์] และ offline event [start it up conference] ที่มีการจัดอย่างต่อเนื่องตลอด 4 ปีเต็ม ถือเป็น Tech Startup event แรกของไทย ภายในงานมีการ networking ระหว่าง startup กับนักลงทุน startup กับองค์กร enterprise incubator accelerator ต่างๆ ได้มาพบเจอกัน ดึง speakers จากต่างประเทศ เราเชิญ startups ในไทยที่ประสบความสำเร็จได้มาถ่ายทอดความรู้ให้กับคนรุ่นใหม่ได้ดำเนินธุรกิจไปในทิศทางที่เหมาะสมและถูกต้อง
เรามีการทำ report เรามีข้อมูล insight ที่มากที่สุดในไทยว่ามี startup รายไหนได้รับ funding เท่าไร แต่ละขั้นจำนวนเท่าไร และมีรายไหน exit ไปแล้ว มีนักลงทุนรายไหนที่ active ในตลาดบ้านเรา เราก็จะเก็บข้อมูลพวกนี้ทั้งหมดเป็นฐานข้อมูล แล้วนำมาถ่ายทอดในรูปแบบของ report และแยก industry ไว้ด้วย เช่น fintech IOT และอีกหลายๆ ภาคธุรกิจที่คนให้ความสนใจ
- บทบาทของ Techsauce ต่อวงการ startup เป็นอย่างไร
techsauce เป็น joint venture ระหว่าง thumbsup กับ HUBBA แกนหลักของ techsauce มี 3 business unit คือ 1. มีเดีย ในแง่ของ Tech startup สามารถเข้ามาอ่านข่าวสารต่างๆ ในวงการ และความรู้เรื่องการทำธุรกิจ Startup ได้ ในขณะเดียวกันเราก็ขยายฐานวงกว้างมากขึ้น ให้ Digital SME คนรุ่นใหม่มาดูว่ามีบริการของ Startup รายไหนที่น่าสนใจ นำบริการและเทคโนโลยีเหล่านั้นมาประยุกต์ใช้ให้การทำธุรกิจมีประสิทธิภาพมากขึุ้น และ SME ที่มีศักยภาพอาจปรับแนวคิดรูปแบบธุรกิจเข้ากับความถนัดและเชี่ยวชาญของตนเอง ก็อาจกลายเป็นธุรกิจ Startup ได้ด้วยเหมือนกัน 2. เรามีส่วนด้าน research พัฒนา report อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้น 3. Event => start it up conference
- มองบทบาทของผู้หญิงกับวงการ startup อย่างไร
ผู้หญิงกับวงการ startups เมื่อ 4-5 ปีก่อนอาจจะเห็นไม่เยอะ แต่ตอนนี้เริ่มเห็นมากขึ้น มีหลายท่านที่เก่งและส่วนตัวชื่นชมมากๆ อย่างคุณ Shanon (Moxy) หรือคุณ June GrabTaxi
ผู้หญิงสามารถมีศักยภาพที่ไม่ต่างจากผู้ชาย แต่เวลาคนพูดถึง tech startup คนจะนึกถึงผู้ชาย เพราะผู้หญิงส่วนใหญ่ (รุ่นมิหมี) ไม่ค่อยเห็นมาสาย tech เท่าไหร่ (แต่ตอนนี้ก็มีมากขึ้นนะคะ) หากเทียบกับงานแล้ว ดูเหมือน tech เป็นงานของผู้ชายค่อนข้างมาก แต่จริงๆ แล้วการทำธุรกิจ tech startup มันไม่ได้อยู่แค่เทคโนโลยี จริงๆ มันคือความเข้าใจในธรกิจที่คุณกำลังทำ เทคโนโลยีเป็นส่วนเสริม เราต้องเข้าใจปัญหาที่มีอยู่ในตลาดจริงๆ ของผู้ใช้ และเราคิดว่าจะนำโซลูชั่น และเทคโนโลยีมาใช้เพื่อนำไปช่วยแก้ปัญหา หรือตอบโจทย์ดังกล่าวได้อย่างไร จริงๆ แล้วผู้หญิงก็สามารถขับเคลื่อนธุรกิจสาย tech startup ให้เติบโตได้เช่นกัน ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้ชายอย่างเดียว ผู้หญิงมีศักยภาพที่ทำงานตรงนี้ได้ ดีใจที่หลังๆ เริ่มเห็น community ในไทยที่จะผลักดันให้ผู้หญิงกล้าที่จะก้าวออกมาเป็นผู้ประกอบการและผู้นำมากขึ้น ที่ผ่านมางาน Startup weekends เราเคยจัด women in tech เพื่อที่จะเปิดเวทีให้ผู้หญิงกล้าที่จะแสดงออกในเรื่องการนำเสนอไอเดียและการทำธุรกิจ
ในวงการ startup background คุณจะมาจากสาย tech หรือ business ก็ได้ค่ะ แต่ที่สำคัญคือคนที่เป็นผู้นำต้องมีวิสัยทัศน์ มีความเข้าใจในภาคธุรกิจที่ตัวเองกำลังทำอยู่ ส่วนตัวเองแม้จบสาย technical มา แต่ปัจจุบันก็ไม่ได้เขียนโปรแกรมแล้ว แต่อย่างน้อยๆ เวลาคุยงานกับคนในสายเทคโนโลยีเราต้องคุยกันในภาษาเดียวกัน เราเข้าใจเขาว่าอะไรทำได้ อะไรทำไม่ได้ อะไรเป็นข้อจำกัด และค่อยๆ ปรับจูนกัน ถ้าตรงนี้ทำไม่ได้ ลองเสนอทำแบบนี้ไหม เพื่อให้งานเดินต่อ มีทางออกหลายๆ ทางๆ ถ้าหากเราพอเข้าใจตรรกะตรงนี้ ซึ่งไม่จำเป้นต้องจบสายเทคโนโลยีก็ได้ ขอให้มี logic skill มันช่วยให้เราสามารถคุมทีมและไปได้เร็วมากขึ้น
มิหมีจบวิศวะไฟฟ้าสื่อสารโทรคมนาคม ที่ลาดกระบัง ป.โท IT management abac เรียนโค้ดดิ้งมา เข้าใจตรรกะการคิดของคนทำซอฟต์แวร์บ้าง ผนวกกับไอเดียด้านธุรกิจ มาประกบจะเข้าใจการทำงานของตัวซอฟต์แวร์กับการใช้งานจริง เวลาคุยกับลูกค้าจะได้เข้าใจได้
ประสบการณ์การทำงานที่ผ่านมามีส่วนสำคัญมากที่ช่วยส่งเสริมการทำงานทุกวันนี้ ตลอดเวลาที่ผ่านมาโชคดีเจอพี่ๆ หัวหน้าเก่งๆ ในองค์กรใหญ่ สอนและหัดให้เรารู้จักคิดเอง และทำเอง ตอนทำงานประจำตอนนั้นไม่ได้ดู engineering จ๋า แต่งานมันจะกึ่งๆ คล้ายๆ กับคิดหาโซลูชั่น คือ คิดว่าตลาดต้องการอะไรเข้ามาช่วยในการแก้ปัญหา ทำโซลูชั่น และดูด้าน project management ด้วยคือ คุม timeline ดู budget ด้วย ต้องคุยภาษาธุรกิจให้คน engineering เข้าใจ และย่อยสิ่งที่เป็น technical จ๋าๆ ให้คน business เข้าใจ ซึ่งตรงนี้เป็นทักษะที่ช่วยได้เยอะตอนที่ออกมาเป็นผู้ประกอบการเอง
- ในฐานะที่คลุกคลีในวงการ startup มาโดยตลอด มิหมี เห็นว่าวงการ startup ไทยมีพัฒนาการอย่างไร
วงการ startup ไทยเติบโตมากเป็นเท่าตัว เราได้เห็น startup ที่ได้รับเงินทุนสนับสนุนในระยะต่างๆ มากขึ้นตั้งแต่ seed และ series A มากขึ้น แม้หากเทียบกับประเทศอื่นๆ อาจจะยังไม่เยอะมาก แต่หากมองกลับไป 5-6 ปีก่อนกับตอนนี้มันแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด community ได้ช่วยกันผลักดันมีหลายภาคส่วนที่เข้ามาช่วยผลักดัน อาทิเช่น Thailand Tech Startup Association ซึ่งตอนนี้ถือเป็นช่วงที่ดี คนที่เริ่มธุรกิจช่วงเวลานี้ถิอว่าโชคดีมากๆ เพราะน้องๆ หลายๆ คน จะมีโอกาสได้เรียนรู้จากรุ่นพี่ แต่ในอดีตไม่มีใครมาแนะนำให้แบบนี้ วงการ startup ไทยเริ่มตื่นตัวและหันมาให้ความสนใจกันช่วงปี 2012 ในช่วงนั้นมี startup ไทยอย่าง builk.com ชนะการแข่งขัน Echelon ที่ประเทศสิงคโปร์ ซึ่งเป็นช่วงเดียวกับที่ thumbsup เริ่มพูดเรื่อง startup มี Mobile Operator ยักษ์ใหญ่ให้การสนับสนุน มี Co-working space เกิดขึ้นในไทย
- มิหมี มองว่า startup ไทยจะมีส่วนช่วยในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศได้อย่างไร และสามารถช่วยเพิ่มศักยภาพการแข่งขันให้กับประเทศไทยได้อย่างไรบ้าง
วงการ startup ก่อให้เกิดโอกาสการสร้างงานใหม่ๆ การที่มี startup มากขึ้น เข้ามาเปลี่ยนวิถีชีวิต ช่วยทำให้คุณภาพชีวิตของประชาชนดีขึ้น ทำให้ประเทศมีโอกาสในการสร้างงานใหม่ๆ ให้คนรุ่นใหม่ๆ ที่จบออกมาด้าน science engineering business ต่างๆ startup ในไทยอาจจะยังเป็นจุดเล็กๆ แต่ในประเทศที่ startup เข้มข้น จะเห็นว่า startup ของเขามีส่วนช่วยในการขับเคลื่อน GDP ของประเทศ มั่นใจว่า Startup ไทยมีศักยภาพที่จะช่วยขับเคลื่อน GDP ของประเทศไทยได้ในอนาคต การจะทำให้ startup มีปริมาณที่มากพอ (และต้องมีุคุณภาพ) สิ่งที่สำคัญคือการถ่ายทอดความรู้ การทำธุรกิจอย่างถูกต้อง
Tech Startup ไม่ใช่ SME และไม่ใช่บริษัทแบบ Software House หรือ IT outsourcing การสนับสนุนในด้านนี้ย่อมไม่เหมือนกัน ทุกๆ คนควรเข้าใจและอยู่ในบริบทที่ตรงกันก่อน เมื่ออยู่ในบริบทเดียวกันแล้ว และค่อยมาดูว่าส่วนงานที่เราดูแลอยู่นั้นจะช่วยเหลือและสนับสนุนอะไรได้บ้าง แต่ถ้าโจทย์แรก ความเข้าใจของรูปแบบธุรกิจยังไม่ชัดเจน ยังไม่ได้อยู่ในบริบทเดียวกัน เรื่องการ implement ยังไม่ต้องกล่าวถึงเลย
ส่วนเรื่องการผลักดันและการสนับสนุนในเรื่องของภาษี แม้ตอนนี้จะมีส่วนของ BOI มาให้การสนับสนุน แต่เราก็อยากเห็นการผลักดันด้านอื่นๆ อาทิเช่น การดึงดูดให้คนมาร่วมงาน Startup นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ดังเช่นองค์กรใหญ่ ก็อยากให้มีเรื่อง ESOP (Employee Stock Ownership Plan) ออกมารองรับให้กับธุรกิจที่ยังไม่ได้ลิส ในตลาดด้วย, อยากให้มีโครงการที่สนับสนุน Startup ที่มีบุคคลและทีมงานที่เข้าใจในเรื่องนี้มาดูแลจริงจัง อาทิเช่น ที่มาเลฯ ก็มี MAGIC
สิ่งที่อยากเห็นนอกจากนี้คือ อยากให้กฎระเบียบต่างๆ เอื้อกับ Startup ไทยที่ได้รับการระดมทุน ตอนนี้ Startup บ้านเราหลายรายเมื่อถึงระดับ Series A ก็เจอนักลงทุนต่างชาติขอให้ไปจดทะเบียนที่สิงคโปร์ หรือฮ่องกงแทน ซึ่งใจคนไทยเราเองก็ไม่อยากให้เป็นแบบนั้น
- ecosystem ของ startup ไทยในปัจจุบันมีความพร้อมมากน้อยแค่ไหนที่จะทำให้ startup เป็นกลไกในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ
หากพูดถึง startup ecosystem ในไทยภาคเอกชนตอนนี้ไปเยอะแล้ว มีสมาคมฯ ให้ความรู้ที่ถูกต้องกับ startup มีโครงการ Incubator/Accelerator ดีๆ ในไทยหลายอัน แต่แน่นอนก็ต้องค่อยๆ เป็นค่อยไป startup ที่เห็นประสบความสำเร็จอาจยังมีไม่มาก ยังพึ่งเป็นช่วงเริ่มต้นกันอยู่ แต่เชื่อว่าถ้าเราช่วยกันคนละไม้คนละมือ ย่อมผลักดันให้เติบโตไปด้วยกันได้ ส่วนภาครัฐเราก็อยากเห็นการสนับสนุนนโยบายต่างๆ ที่กล่าวไว้ข้างต้นก่อนหน้านี้
- มูลค่าการลงทุนในธุรกิจ startup ในไทย ปีนี้ปีหน้า
มูลค่าการลงทุนก้าวกระโดดในช่วงปี 2 ปีที่ผ่านมาเยอะมาก มี startup เก่งๆ หลายรายมี product ที่น่าสนใจและได้รับเงินทุน ปีหน้าก็คาดการณ์่ว่าจะได้เห็นมูลค่าการลงทุนในธุรกิจ startup ไทยมากขึ้น
อบ่างไรก็ตามในมุมของ Startup ที่กำลังพึ่งเริ่มทำธุรกิจ ก็อยากให้มองว่าการขอระดมทุนนั้น ควรขอในช่วงเวลาที่มี traction มีกลุ่มลูกค้าผู้ใช้ระดับนึงแล้ว แรกๆ คุณควรโฟกัสให้ความสนใจในการพัฒนา product ใ้ห้ดีก่อน เมื่อพร้อมคิดจะขยาย เติบโตธุรกิจค่อยขอระดมทุน และขอระดมทุนในตัวเงินที่เหมาะสม ในการนำมาใช้ดำเนินธุรกิจ การขอระดมทุนต้องวางแผนให้ดี ไม่ใช่ขอมาเยอะไป valuation สูงมาก เพราะต้องคิดเผื่อถึงในรอบถัดๆ ไปด้วย
- จำนวน tech startup ในไทยตอนนี้มีมากน้อยเพียงใด และคาดการณ์ว่าจะเกิด tech startup ในปี 2016 เพิ่มขึ้นอีกจำนวนเท่าใดอะไรคือปัจจัยของการเติบโต
จำนวน startup ไทยตอนนี้ที่ทำอยู่จริงๆ ไม่เกิน 1000 ราย วงจรชีวิตของ Startup พอ product ไม่ market-fit ไม่มีคนใช้ก็เลิกล้มไม่ได้ทำกันต่อก็เยอะ กลุ่ม founder คิดเห็นไม่ตรงกันก็แยกย้ายกันไปเยอะ
สิ่งที่ยังขาดและควรเสริมคือ ความรู้เรื่องของการท product ที่ตอบโจทย์และแก้ปัญหา (pain point) จริงๆ ของผู้ใช้ product ปกติมี 2 แบบ คือ must have กับ nice to have ซึ่งโอกาสจาก nice to have ไปเป็น must have มันมีแนวคิดของการทำ product ประเภทนี้อยู่ คือ hook คือ การปรับ product ที่เป็น nice to have ให้ผสมผสานเข้าไปในชีวิตประจำวันจนกลายเป็น must have ไปเป็นส่วนหนึ่งของพฤติกรรมของคนอย่าง Facebook ทำให้คนติดหนึบกับ product ของเขาได้
สิ่งสำคัญอีกอันคือคุณต้องหาจุดต่างจริงๆ ของคุณเมื่อเทียบกับคู่แข่งให้เจอ ปัจจุบันยากนัก ที่จะไม่มีใครลอกเลียนแบบ แต่คุณต้อง move fast มุ่งหน้าไปให้เร็ว หนีคู่แข่งก่อน
และอยากให้คิดระดับ Regional แต่แรก คิดให้ใหญ่ไปเลย คิดว่าจะ go regional ได้ แต่ตอนแรกคุณควรครองตลาดในประเทศไทยให้ได้ก่อน เป็นเหมือนตราประทับ เป็น springboard ออกไปในประเทศอื่นๆ พอออกไปต่างประเทศไปหาพาร์ทเนอร์ที่นั่นจะคุยง่ายขึ้น เพราะคุณพิสูจน์ในประเทศตัวเองมาแล้ว แต่ไม่ได้หมายความว่า ให้ดูแค่ตลาดไทย เข้มแข็งในบ้านตัวเองและพร้อมที่จะออกไปตลาดต่างประเทศได้ ตรงนี้จะดึงดูดนักลงทุนให้สนใจเพราะ product คุณมี market size ที่ใหญ่พอ
- เป้าหมายของ techsauce และเป้าหมายส่วนตัว
เรายังคงมีเป้าหมายที่จะช่วยสร้างสังคม startup ให้แข็งแรงมากขึ้น ไม่ว่าจะด้วยสื่อออนไลน์ที่เรามีและอีเว้นท์ที่จัดใหญ่ขึ้น 4,000 คน ระดับภูมิภาค อย่างไรก็ตามเรามุ่งเป้าเพื่อช่วยเหลือ startup ไม่ใช่แค่ในเรื่อง awareness, networking กับพาร์ทเนอร์หรือนักลงทุนเท่านั้น แต่เราอยากช่วยให้ startup มี traction ด้วย มีโอกาสได้เจอกลุ่มผู้ซื้อ และในอีกมุมหนึ่งก็อยากช่วยสร้างและพัฒนา startup หน้าใหม่ที่มีคุณภาพขึ้นมาใน community เช่นกัน
techsauce ขอเป็นส่วนหนึ่งในการสร้าง community ตรงนี้ให้แข็งแรงดังเช่น ที่เราทำมาโดยตลอด 5 ปี ตั้งแต่ยังเป็น thumbsup เราเป็นทีมงานคนไทยที่เข้าใจ และมั่นใจว่าคนที่จะแก้ pain ของ startup community / startup ecosystem ตรงนี้ได้ คือ ต้องเป็นทีมงานของคนไทย
แผนในระยะยาว มีความตั้งใจจะขยายธุรกิจออกภูมิภาคอินโดจีน ขยายฐานสู่ลาว พม่า และเวียดนาม ซึ่งมีเครือข่ายตรงนั้นอยู่ แลกเปลี่ยนกันและเพิ่มโอกาสทางธุรกิจ สร้าง community ที่แข็งแรง เชื่อว่ามีหลาย startup ที่อยากไปเปิดตลาดในประเทศเพื่อนบ้าน โดยเริ่ม pilot ในปีนี้ ทุส่วนเรื่องการระดมทุน ก็กำลังมองหาอยู่ โดยการระดมทุนจะมาช่วยสร้างให้ธุรกิจที่สนับสนุน startup ไทยตรงนี้เติบโตและแข็งแกร่งมากขึ้น
สำหรับเป้าหมายส่วนตัวในระยะยาว ก็อยากทำงานเพื่อสังคม หวังว่าประสบการณ์ที่ผ่านมา พอจะเป็นประโยชน์กับน้องๆ รุ่นหลังๆ ในการทำธุรกิจบ้างไม่มากก็น้อยค่ะ
 |
| “มิหมี” อรนุช เลิศสุวรรณกิจ co-founder แห่ง Techsauce Media ขอบคุณภาพจาก Techsauce Media |
- เริ่มทำ startup ตั้งแต่เมื่อไหร่ ทำไมถึงมาทำได้ ทำ startup อะไรบ้าง
เริ่มมาได้ประมาณ 5 ปีแล้วค่ะ ส่วนตัวเป็นคนที่อยากทำตามสิ่งที่ตัวเองรัก และชอบ เลยรวมตัวกับเพื่อนๆ ที่มี passion และความชอบคล้ายๆ กัน โดยช่วงแรกๆ ยังทำคู่กับงานประจำ แล้วก็ตัดสินใจออกจากบริษัทใหญ่ มาทำธุรกิจกับเพื่อนๆ ตอนนี้หลักๆ ก็ดูแล Thumbsup Techsauce และเป็นพาร์ทเนอร์ดูเรื่อง Product Development ให้กับทาง Computerlogy
tech startup ecosystem ไทยกำลังได้รับความสนใจ จริงๆ ไทยเองมี tech startup แต่ไม่ได้นิยามว่ามันคือ tech startup ชัดเจน คำนี้เพิ่งมาเด่นชัดช่วง 3-4 หลังนี้ จากผู้สนับสนุนใน ecosystem ย้อนไปเมื่อสัก 5 ปีก่อน เรายังไม่เห็นสื่อไทยที่พูดถึงเรื่องนี้หรือสนับสนุนโดยตรง แต่ในต่างประเทศ อาทิ Tech Crunch หรือในภูมิภาคนี้ก็มี Tech in Asia และ e27 มีเรื่องราวที่เป็นข่าวของ startup ของแต่ละประเทศ แต่ในไทยขาดคนที่จะช่วยในการผลักดันให้ startup ไทยเป็นที่รู้จักมากขึ้น อีกมุมคือ ความรู้ในต่างประเทศที่สามารถนำมาถ่ายทอดความรู้ให้คนในประเทศได้ เลยคิดกันกับเพื่อนๆ ในทีมว่าเราน่าจะนำเสนอเนื้อหาด้านนี้นะ ในขณะนั้นยังทำอยู่ในนามของ thumbsup และปัจจุบันแยกออกมาเป็นอีกแบรนด์คือ techsauce เพื่อเป็นมีเดียแพลตฟอร์มกลางที่สนับสนุนวงการธุรกิจ Tech startup โดยแบ่งเป็น platform for online community [ตัวเว็บไซต์] และ offline event [start it up conference] ที่มีการจัดอย่างต่อเนื่องตลอด 4 ปีเต็ม ถือเป็น Tech Startup event แรกของไทย ภายในงานมีการ networking ระหว่าง startup กับนักลงทุน startup กับองค์กร enterprise incubator accelerator ต่างๆ ได้มาพบเจอกัน ดึง speakers จากต่างประเทศ เราเชิญ startups ในไทยที่ประสบความสำเร็จได้มาถ่ายทอดความรู้ให้กับคนรุ่นใหม่ได้ดำเนินธุรกิจไปในทิศทางที่เหมาะสมและถูกต้อง
เรามีการทำ report เรามีข้อมูล insight ที่มากที่สุดในไทยว่ามี startup รายไหนได้รับ funding เท่าไร แต่ละขั้นจำนวนเท่าไร และมีรายไหน exit ไปแล้ว มีนักลงทุนรายไหนที่ active ในตลาดบ้านเรา เราก็จะเก็บข้อมูลพวกนี้ทั้งหมดเป็นฐานข้อมูล แล้วนำมาถ่ายทอดในรูปแบบของ report และแยก industry ไว้ด้วย เช่น fintech IOT และอีกหลายๆ ภาคธุรกิจที่คนให้ความสนใจ
- บทบาทของ Techsauce ต่อวงการ startup เป็นอย่างไร
techsauce เป็น joint venture ระหว่าง thumbsup กับ HUBBA แกนหลักของ techsauce มี 3 business unit คือ 1. มีเดีย ในแง่ของ Tech startup สามารถเข้ามาอ่านข่าวสารต่างๆ ในวงการ และความรู้เรื่องการทำธุรกิจ Startup ได้ ในขณะเดียวกันเราก็ขยายฐานวงกว้างมากขึ้น ให้ Digital SME คนรุ่นใหม่มาดูว่ามีบริการของ Startup รายไหนที่น่าสนใจ นำบริการและเทคโนโลยีเหล่านั้นมาประยุกต์ใช้ให้การทำธุรกิจมีประสิทธิภาพมากขึุ้น และ SME ที่มีศักยภาพอาจปรับแนวคิดรูปแบบธุรกิจเข้ากับความถนัดและเชี่ยวชาญของตนเอง ก็อาจกลายเป็นธุรกิจ Startup ได้ด้วยเหมือนกัน 2. เรามีส่วนด้าน research พัฒนา report อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้น 3. Event => start it up conference
- มองบทบาทของผู้หญิงกับวงการ startup อย่างไร
ผู้หญิงกับวงการ startups เมื่อ 4-5 ปีก่อนอาจจะเห็นไม่เยอะ แต่ตอนนี้เริ่มเห็นมากขึ้น มีหลายท่านที่เก่งและส่วนตัวชื่นชมมากๆ อย่างคุณ Shanon (Moxy) หรือคุณ June GrabTaxi
ผู้หญิงสามารถมีศักยภาพที่ไม่ต่างจากผู้ชาย แต่เวลาคนพูดถึง tech startup คนจะนึกถึงผู้ชาย เพราะผู้หญิงส่วนใหญ่ (รุ่นมิหมี) ไม่ค่อยเห็นมาสาย tech เท่าไหร่ (แต่ตอนนี้ก็มีมากขึ้นนะคะ) หากเทียบกับงานแล้ว ดูเหมือน tech เป็นงานของผู้ชายค่อนข้างมาก แต่จริงๆ แล้วการทำธุรกิจ tech startup มันไม่ได้อยู่แค่เทคโนโลยี จริงๆ มันคือความเข้าใจในธรกิจที่คุณกำลังทำ เทคโนโลยีเป็นส่วนเสริม เราต้องเข้าใจปัญหาที่มีอยู่ในตลาดจริงๆ ของผู้ใช้ และเราคิดว่าจะนำโซลูชั่น และเทคโนโลยีมาใช้เพื่อนำไปช่วยแก้ปัญหา หรือตอบโจทย์ดังกล่าวได้อย่างไร จริงๆ แล้วผู้หญิงก็สามารถขับเคลื่อนธุรกิจสาย tech startup ให้เติบโตได้เช่นกัน ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้ชายอย่างเดียว ผู้หญิงมีศักยภาพที่ทำงานตรงนี้ได้ ดีใจที่หลังๆ เริ่มเห็น community ในไทยที่จะผลักดันให้ผู้หญิงกล้าที่จะก้าวออกมาเป็นผู้ประกอบการและผู้นำมากขึ้น ที่ผ่านมางาน Startup weekends เราเคยจัด women in tech เพื่อที่จะเปิดเวทีให้ผู้หญิงกล้าที่จะแสดงออกในเรื่องการนำเสนอไอเดียและการทำธุรกิจ
ในวงการ startup background คุณจะมาจากสาย tech หรือ business ก็ได้ค่ะ แต่ที่สำคัญคือคนที่เป็นผู้นำต้องมีวิสัยทัศน์ มีความเข้าใจในภาคธุรกิจที่ตัวเองกำลังทำอยู่ ส่วนตัวเองแม้จบสาย technical มา แต่ปัจจุบันก็ไม่ได้เขียนโปรแกรมแล้ว แต่อย่างน้อยๆ เวลาคุยงานกับคนในสายเทคโนโลยีเราต้องคุยกันในภาษาเดียวกัน เราเข้าใจเขาว่าอะไรทำได้ อะไรทำไม่ได้ อะไรเป็นข้อจำกัด และค่อยๆ ปรับจูนกัน ถ้าตรงนี้ทำไม่ได้ ลองเสนอทำแบบนี้ไหม เพื่อให้งานเดินต่อ มีทางออกหลายๆ ทางๆ ถ้าหากเราพอเข้าใจตรรกะตรงนี้ ซึ่งไม่จำเป้นต้องจบสายเทคโนโลยีก็ได้ ขอให้มี logic skill มันช่วยให้เราสามารถคุมทีมและไปได้เร็วมากขึ้น
มิหมีจบวิศวะไฟฟ้าสื่อสารโทรคมนาคม ที่ลาดกระบัง ป.โท IT management abac เรียนโค้ดดิ้งมา เข้าใจตรรกะการคิดของคนทำซอฟต์แวร์บ้าง ผนวกกับไอเดียด้านธุรกิจ มาประกบจะเข้าใจการทำงานของตัวซอฟต์แวร์กับการใช้งานจริง เวลาคุยกับลูกค้าจะได้เข้าใจได้
ประสบการณ์การทำงานที่ผ่านมามีส่วนสำคัญมากที่ช่วยส่งเสริมการทำงานทุกวันนี้ ตลอดเวลาที่ผ่านมาโชคดีเจอพี่ๆ หัวหน้าเก่งๆ ในองค์กรใหญ่ สอนและหัดให้เรารู้จักคิดเอง และทำเอง ตอนทำงานประจำตอนนั้นไม่ได้ดู engineering จ๋า แต่งานมันจะกึ่งๆ คล้ายๆ กับคิดหาโซลูชั่น คือ คิดว่าตลาดต้องการอะไรเข้ามาช่วยในการแก้ปัญหา ทำโซลูชั่น และดูด้าน project management ด้วยคือ คุม timeline ดู budget ด้วย ต้องคุยภาษาธุรกิจให้คน engineering เข้าใจ และย่อยสิ่งที่เป็น technical จ๋าๆ ให้คน business เข้าใจ ซึ่งตรงนี้เป็นทักษะที่ช่วยได้เยอะตอนที่ออกมาเป็นผู้ประกอบการเอง
- ในฐานะที่คลุกคลีในวงการ startup มาโดยตลอด มิหมี เห็นว่าวงการ startup ไทยมีพัฒนาการอย่างไร
วงการ startup ไทยเติบโตมากเป็นเท่าตัว เราได้เห็น startup ที่ได้รับเงินทุนสนับสนุนในระยะต่างๆ มากขึ้นตั้งแต่ seed และ series A มากขึ้น แม้หากเทียบกับประเทศอื่นๆ อาจจะยังไม่เยอะมาก แต่หากมองกลับไป 5-6 ปีก่อนกับตอนนี้มันแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด community ได้ช่วยกันผลักดันมีหลายภาคส่วนที่เข้ามาช่วยผลักดัน อาทิเช่น Thailand Tech Startup Association ซึ่งตอนนี้ถือเป็นช่วงที่ดี คนที่เริ่มธุรกิจช่วงเวลานี้ถิอว่าโชคดีมากๆ เพราะน้องๆ หลายๆ คน จะมีโอกาสได้เรียนรู้จากรุ่นพี่ แต่ในอดีตไม่มีใครมาแนะนำให้แบบนี้ วงการ startup ไทยเริ่มตื่นตัวและหันมาให้ความสนใจกันช่วงปี 2012 ในช่วงนั้นมี startup ไทยอย่าง builk.com ชนะการแข่งขัน Echelon ที่ประเทศสิงคโปร์ ซึ่งเป็นช่วงเดียวกับที่ thumbsup เริ่มพูดเรื่อง startup มี Mobile Operator ยักษ์ใหญ่ให้การสนับสนุน มี Co-working space เกิดขึ้นในไทย
- มิหมี มองว่า startup ไทยจะมีส่วนช่วยในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศได้อย่างไร และสามารถช่วยเพิ่มศักยภาพการแข่งขันให้กับประเทศไทยได้อย่างไรบ้าง
วงการ startup ก่อให้เกิดโอกาสการสร้างงานใหม่ๆ การที่มี startup มากขึ้น เข้ามาเปลี่ยนวิถีชีวิต ช่วยทำให้คุณภาพชีวิตของประชาชนดีขึ้น ทำให้ประเทศมีโอกาสในการสร้างงานใหม่ๆ ให้คนรุ่นใหม่ๆ ที่จบออกมาด้าน science engineering business ต่างๆ startup ในไทยอาจจะยังเป็นจุดเล็กๆ แต่ในประเทศที่ startup เข้มข้น จะเห็นว่า startup ของเขามีส่วนช่วยในการขับเคลื่อน GDP ของประเทศ มั่นใจว่า Startup ไทยมีศักยภาพที่จะช่วยขับเคลื่อน GDP ของประเทศไทยได้ในอนาคต การจะทำให้ startup มีปริมาณที่มากพอ (และต้องมีุคุณภาพ) สิ่งที่สำคัญคือการถ่ายทอดความรู้ การทำธุรกิจอย่างถูกต้อง
Tech Startup ไม่ใช่ SME และไม่ใช่บริษัทแบบ Software House หรือ IT outsourcing การสนับสนุนในด้านนี้ย่อมไม่เหมือนกัน ทุกๆ คนควรเข้าใจและอยู่ในบริบทที่ตรงกันก่อน เมื่ออยู่ในบริบทเดียวกันแล้ว และค่อยมาดูว่าส่วนงานที่เราดูแลอยู่นั้นจะช่วยเหลือและสนับสนุนอะไรได้บ้าง แต่ถ้าโจทย์แรก ความเข้าใจของรูปแบบธุรกิจยังไม่ชัดเจน ยังไม่ได้อยู่ในบริบทเดียวกัน เรื่องการ implement ยังไม่ต้องกล่าวถึงเลย
ส่วนเรื่องการผลักดันและการสนับสนุนในเรื่องของภาษี แม้ตอนนี้จะมีส่วนของ BOI มาให้การสนับสนุน แต่เราก็อยากเห็นการผลักดันด้านอื่นๆ อาทิเช่น การดึงดูดให้คนมาร่วมงาน Startup นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ดังเช่นองค์กรใหญ่ ก็อยากให้มีเรื่อง ESOP (Employee Stock Ownership Plan) ออกมารองรับให้กับธุรกิจที่ยังไม่ได้ลิส ในตลาดด้วย, อยากให้มีโครงการที่สนับสนุน Startup ที่มีบุคคลและทีมงานที่เข้าใจในเรื่องนี้มาดูแลจริงจัง อาทิเช่น ที่มาเลฯ ก็มี MAGIC
สิ่งที่อยากเห็นนอกจากนี้คือ อยากให้กฎระเบียบต่างๆ เอื้อกับ Startup ไทยที่ได้รับการระดมทุน ตอนนี้ Startup บ้านเราหลายรายเมื่อถึงระดับ Series A ก็เจอนักลงทุนต่างชาติขอให้ไปจดทะเบียนที่สิงคโปร์ หรือฮ่องกงแทน ซึ่งใจคนไทยเราเองก็ไม่อยากให้เป็นแบบนั้น
- ecosystem ของ startup ไทยในปัจจุบันมีความพร้อมมากน้อยแค่ไหนที่จะทำให้ startup เป็นกลไกในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ
หากพูดถึง startup ecosystem ในไทยภาคเอกชนตอนนี้ไปเยอะแล้ว มีสมาคมฯ ให้ความรู้ที่ถูกต้องกับ startup มีโครงการ Incubator/Accelerator ดีๆ ในไทยหลายอัน แต่แน่นอนก็ต้องค่อยๆ เป็นค่อยไป startup ที่เห็นประสบความสำเร็จอาจยังมีไม่มาก ยังพึ่งเป็นช่วงเริ่มต้นกันอยู่ แต่เชื่อว่าถ้าเราช่วยกันคนละไม้คนละมือ ย่อมผลักดันให้เติบโตไปด้วยกันได้ ส่วนภาครัฐเราก็อยากเห็นการสนับสนุนนโยบายต่างๆ ที่กล่าวไว้ข้างต้นก่อนหน้านี้
- มูลค่าการลงทุนในธุรกิจ startup ในไทย ปีนี้ปีหน้า
มูลค่าการลงทุนก้าวกระโดดในช่วงปี 2 ปีที่ผ่านมาเยอะมาก มี startup เก่งๆ หลายรายมี product ที่น่าสนใจและได้รับเงินทุน ปีหน้าก็คาดการณ์่ว่าจะได้เห็นมูลค่าการลงทุนในธุรกิจ startup ไทยมากขึ้น
อบ่างไรก็ตามในมุมของ Startup ที่กำลังพึ่งเริ่มทำธุรกิจ ก็อยากให้มองว่าการขอระดมทุนนั้น ควรขอในช่วงเวลาที่มี traction มีกลุ่มลูกค้าผู้ใช้ระดับนึงแล้ว แรกๆ คุณควรโฟกัสให้ความสนใจในการพัฒนา product ใ้ห้ดีก่อน เมื่อพร้อมคิดจะขยาย เติบโตธุรกิจค่อยขอระดมทุน และขอระดมทุนในตัวเงินที่เหมาะสม ในการนำมาใช้ดำเนินธุรกิจ การขอระดมทุนต้องวางแผนให้ดี ไม่ใช่ขอมาเยอะไป valuation สูงมาก เพราะต้องคิดเผื่อถึงในรอบถัดๆ ไปด้วย
- จำนวน tech startup ในไทยตอนนี้มีมากน้อยเพียงใด และคาดการณ์ว่าจะเกิด tech startup ในปี 2016 เพิ่มขึ้นอีกจำนวนเท่าใดอะไรคือปัจจัยของการเติบโต
จำนวน startup ไทยตอนนี้ที่ทำอยู่จริงๆ ไม่เกิน 1000 ราย วงจรชีวิตของ Startup พอ product ไม่ market-fit ไม่มีคนใช้ก็เลิกล้มไม่ได้ทำกันต่อก็เยอะ กลุ่ม founder คิดเห็นไม่ตรงกันก็แยกย้ายกันไปเยอะ
สิ่งที่ยังขาดและควรเสริมคือ ความรู้เรื่องของการท product ที่ตอบโจทย์และแก้ปัญหา (pain point) จริงๆ ของผู้ใช้ product ปกติมี 2 แบบ คือ must have กับ nice to have ซึ่งโอกาสจาก nice to have ไปเป็น must have มันมีแนวคิดของการทำ product ประเภทนี้อยู่ คือ hook คือ การปรับ product ที่เป็น nice to have ให้ผสมผสานเข้าไปในชีวิตประจำวันจนกลายเป็น must have ไปเป็นส่วนหนึ่งของพฤติกรรมของคนอย่าง Facebook ทำให้คนติดหนึบกับ product ของเขาได้
สิ่งสำคัญอีกอันคือคุณต้องหาจุดต่างจริงๆ ของคุณเมื่อเทียบกับคู่แข่งให้เจอ ปัจจุบันยากนัก ที่จะไม่มีใครลอกเลียนแบบ แต่คุณต้อง move fast มุ่งหน้าไปให้เร็ว หนีคู่แข่งก่อน
และอยากให้คิดระดับ Regional แต่แรก คิดให้ใหญ่ไปเลย คิดว่าจะ go regional ได้ แต่ตอนแรกคุณควรครองตลาดในประเทศไทยให้ได้ก่อน เป็นเหมือนตราประทับ เป็น springboard ออกไปในประเทศอื่นๆ พอออกไปต่างประเทศไปหาพาร์ทเนอร์ที่นั่นจะคุยง่ายขึ้น เพราะคุณพิสูจน์ในประเทศตัวเองมาแล้ว แต่ไม่ได้หมายความว่า ให้ดูแค่ตลาดไทย เข้มแข็งในบ้านตัวเองและพร้อมที่จะออกไปตลาดต่างประเทศได้ ตรงนี้จะดึงดูดนักลงทุนให้สนใจเพราะ product คุณมี market size ที่ใหญ่พอ
- เป้าหมายของ techsauce และเป้าหมายส่วนตัว
เรายังคงมีเป้าหมายที่จะช่วยสร้างสังคม startup ให้แข็งแรงมากขึ้น ไม่ว่าจะด้วยสื่อออนไลน์ที่เรามีและอีเว้นท์ที่จัดใหญ่ขึ้น 4,000 คน ระดับภูมิภาค อย่างไรก็ตามเรามุ่งเป้าเพื่อช่วยเหลือ startup ไม่ใช่แค่ในเรื่อง awareness, networking กับพาร์ทเนอร์หรือนักลงทุนเท่านั้น แต่เราอยากช่วยให้ startup มี traction ด้วย มีโอกาสได้เจอกลุ่มผู้ซื้อ และในอีกมุมหนึ่งก็อยากช่วยสร้างและพัฒนา startup หน้าใหม่ที่มีคุณภาพขึ้นมาใน community เช่นกัน
techsauce ขอเป็นส่วนหนึ่งในการสร้าง community ตรงนี้ให้แข็งแรงดังเช่น ที่เราทำมาโดยตลอด 5 ปี ตั้งแต่ยังเป็น thumbsup เราเป็นทีมงานคนไทยที่เข้าใจ และมั่นใจว่าคนที่จะแก้ pain ของ startup community / startup ecosystem ตรงนี้ได้ คือ ต้องเป็นทีมงานของคนไทย
แผนในระยะยาว มีความตั้งใจจะขยายธุรกิจออกภูมิภาคอินโดจีน ขยายฐานสู่ลาว พม่า และเวียดนาม ซึ่งมีเครือข่ายตรงนั้นอยู่ แลกเปลี่ยนกันและเพิ่มโอกาสทางธุรกิจ สร้าง community ที่แข็งแรง เชื่อว่ามีหลาย startup ที่อยากไปเปิดตลาดในประเทศเพื่อนบ้าน โดยเริ่ม pilot ในปีนี้ ทุส่วนเรื่องการระดมทุน ก็กำลังมองหาอยู่ โดยการระดมทุนจะมาช่วยสร้างให้ธุรกิจที่สนับสนุน startup ไทยตรงนี้เติบโตและแข็งแกร่งมากขึ้น
สำหรับเป้าหมายส่วนตัวในระยะยาว ก็อยากทำงานเพื่อสังคม หวังว่าประสบการณ์ที่ผ่านมา พอจะเป็นประโยชน์กับน้องๆ รุ่นหลังๆ ในการทำธุรกิจบ้างไม่มากก็น้อยค่ะ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น